DBA: Nieuwe beoordeling van zelfstandigheid ondernemer

02-05-2021

Nu de VAR is vervangen door de Wet deregulering beoordeling zelfstandigheid (DBA) is de manier waarop de Belastingdienst beoordeelt of iemand ondernemer is veranderd. 

Met ingang van 1 mei 2016 is de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) vervangen door de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). De zelfstandigheid is dan niet langer geregeld als een zzp’er een VAR in het bezit heeft, maar hij/zij zal samen met zijn opdrachtgever een contract moeten opstellen. In dit contract maken de opdrachtgever en opdrachtnemer afspraken over de aard van hun arbeidsrelatie. Indien uit deze afspraken blijkt dat de relatie te veel kenmerken heeft van een relatie werkgever-werknemer, dan moet de werkgever loonbelasting inhouden.

Op de site van de Belastingdienst zijn modelovereenkomsten gepubliceerd. De opdrachtgever en opdrachtnemer kunnen ook zelf een overeenkomst opstellen. Deze overeenkomst kunnen ze dan ter goedkeuring voorleggen aan de Belastingdienst. Als deze overeenkomst wordt goedgekeurd, dan krijgt de overeenkomst een stempel van de Belastingdienst.

Kritiek op DBA

Vanuit werkgever- en werknemerszijde is er zoveel kritiek geuit op de DBA dat de staatssecretaris had besloten om de handhaving van de wet DBA uit te stellen tot 1 juli 2018. Doordat de wet DBA niet de duidelijkheid heeft gebracht die er van werd verwacht is er voor gekozen om tot 1 oktober 2021 niet volledig te handhaven. Dit betekent dat opdrachtgevers en opdrachtnemers tot die tijd geen boetes riskeren indien achteraf wordt vastgesteld dat er sprake is van een dienstbetrekking. Door de belastingdienst wordt er alleen gehandhaafd als de opdrachtgever kwaadwillend is of de aangegeven aanwijzingen niet opvolgt. Een opdrachtgever is kwaadwillend wanneer hij opzettelijk een situatie van evident schrijnzelfstandigheid laat ontstaan of voorbestaan omdat hij dit weet of had kunnen weten dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking (zie: belastingdienst.nl).Er zal dus alleen gehandhaafd worden in gevallen waarin de wet doelbewust wordt ontdoken. Te denken valt aan een supermarkt die zelfstandig personeel aanneemt en minder dan het minimumloon betaalt.

Wanneer een opdrachtgever niet kwaadwillend is of de aangegeven aanwijzingen opvolgt wordt de handhaving uitgesteld tot 1 oktober 2021. Tot die tijd werkt het kabinet aan een nieuwe regelgeving die de DBA zal vervangen.

Webmodule

In januari 2021 is er voor zes maanden een pilot geïntroduceerd. De pilot is een webmodule en bestaat uit een online vragenlijst die duidelijkheid en zekerheid geeft over de arbeidsrelatie.  De webmodule geeft voor zover mogelijk een indicatie, na het invullen zijn er drie uitkomsten mogelijk:

- Opdrachtgeversverklaring: de opdracht kan buiten dienstbetrekking worden verricht bijvoorbeeld door een zelfstandige ondernemer

- Indicatie dienstbetrekking: dit betekent dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking en er een arbeidsovereenkomst nodig is

er zijn sterke aanwijzingen dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking.

 - Geen oordeel mogelijk: niet duidelijk of er sprake is van werken buiten dienstbetrekking of van werken in dienstbetrekking

Hiermee kunnen opdrachtgevers controleren of het mogelijk is om een zelfstandige ondernemer in te huren. Het is de bedoeling dat de pilot duidelijkheid zal geven of een webmodule een opdrachtgever helpt bij het verduidelijken van de aard van de arbeidsrelatie. Daarnaast krijgt het kabinet duidelijkheid wat een opdrachtgever doet met de uitkomst van de webmodule.